Ўзбекистон, Тошкент – Batafsil.uz. Миллий ҳаво сифати стандартларини жорий этиш халқаро рейтингларда иштирок этишни истисно этмайди. Бундан ташқари, улар фақат дунё талабларига мослаштирилган ва мувофиқлиги тасдиқланганидан кейин амалга оширилади. Мухбиримиз хабар беришича, бу ҳақда Ўзгидромет директори Шерзод Ҳабибуллаев маълум қилган.

Эслатиб ўтамизки, мамлакатда ҳаво сифатини баҳолаш стандартлари яратилиши керак. Ўшанда бу Ўзбекистоннинг ЖССТ меъёрларига риоя қилиш қийинлиги билан асосланган эди.

Куни кеча пойтахтда бўлиб ўтган Марказий Осиё мамлакатлари экологик идоралари раҳбарларининг COP28 иқлим саммити якунларига бағишланган учрашувида ушбу ишнинг тафсилотлари ҳақида Гидрометеорология хизмати агентлиги директори Шерзод Хабибуллаев   мухбиримизга маълум қилди.

Унинг сўзларига кўра, иш ўтган йили бошланган, натижаси 2025 йилга қадар кутилмоқда. Ушбу лойиҳа учун Инновациялар вазирлиги кўмагида маблағ ажратилган бўлиб, унинг устида олимлар, СЭС мутахассислари ва албатта, шифокорлар ишламоқда.

"Янги стандартлар ҳаводаги чангнинг зарарли эканлигини, унинг танага қандай таъсир қилишини аниқлаш учун ишлаб чиқилмоқда. Тадқиқотлар ўтказамиз, статистик маълумотларни тўплаймиз, буларнинг барчасини умумлаштирамиз ва шундан кейингина натижаларни эълон қиламиз. Айни пайтда бу турли даражаларда муҳокама қилинмоқда, одамлар бонг уришмоқда, оммавий ахборот воситалари бу ҳақда ёзишмоқда, аммо аниқ бир нарса фақат тиббий тадқиқотдан сўнг айтилиши мумкин", - деди Ўзгидромет директори.

Шу билан бирга, миллий стандартларнинг ривожланиши халқаро рейтингларда иштирок этишни истисно этмайди. Экспертнинг сўзларига кўра, гидрометеорология хизматларининг фаолияти мажбурий маълумот алмашиш ва уларни халқаро платформаларда нашр этишни назарда тутади.

"Мен муаммони яшириш учун маҳаллий стандартлар жорий қилинган, деб ижтимоий тармоқларда ёзган шарҳловчиларнинг ташвишларига изоҳ бермоқчиман. Ҳаво сифати мезонларини янгилаш бизга IQAir қараганда маълум бир вазиятда аниқроқ тавсиялар беришга имкон беради. Ниқоб тақиш, ташқарига чиқмаслик ва ҳоказо. Ахир,   баъзи ифлослантирувчи моддаларнинг танага таъсири ҳақида аниқ маълумотларга эга бўламиз. Маълумки, чанг болалар ва қарияларнинг танасига салбий таъсир қилади, аммо уларнинг ўрта авлодга таъсири ҳақида аниқ маълумотлар йўқ",- деди у.

Унинг айтишича, ЖССТ маълумотларига кўра, ҳар бир кубометр учун 5 микрограмдан иборат PM2,5 нормаси маҳаллий шароитларни – чўллар, тоғлар ва бошқаларнинг яқинлигини ҳисобга олган ҳолда қанчалик тўғри эканлиги ҳам маълум эмас.

Шунингдек, Ҳабибуллаевнинг сўзларига қараганда, маҳаллий ишланма ҳали келишилмаган ва далиллар базасини ҳисобга олган ҳолда халқаро талабларга мувофиқлигининг тасдиғини олиши керак. Шундан кейингина Ўзбекистон учун янги стандартлар қабул қилинади. Ушбу йўлни ҳаво сифати бўйича ўз стандартларини ишлаб чиққан бошқа мамлакатлар ҳам босиб ўтишган.

Лойиҳа Ўзбекистон томонидан қўшни давлатлар билан биргаликда амалга оширилмоқда, чунки уларнинг муаммолари бир-бирига ўхшаш. Охир-оқибат, ишлаб чиқилган тавсиялар нафақат Ўзбекистон аҳолиси, балки минтақадаги барча мамлакатлар учун ҳам қўлланилиши мумкин. Тадқиқотлар натижасида олинган маълумотлар барча халқаро ташкилотларга юборилади, шунда улар ўз тавсияларини ишлаб чиқиш учун буни ҳисобга олишади.